Maar hoe doe je dat goed?!
Bij de aanleg van een TUIN geef ik mijn klanten altijd mee dat grote items in de tuin (hagen, struiken en bomen) in ieder geval de komende 3 jaar afhankelijk zijn van de klant zijn goede verzorging. Onze nieuwe aanplant is een levend organisme en heeft een afhankelijke positie.
Specifiek doel ik dan op watergeven. Dat is nodig om zo een goede vitale wortelontwikkeling mogelijk te maken tot op het moment dat de planten zelfstandig hun voedingstoffen tot zich kunnen nemen. Tot die tijd is de plant uiterst kwetsbaar.
Dat de grond rondom de kluit licht vochtig is en blijft, dat is van groot belang. Het vocht moet immers beschikbaar zijn op het moment dat de plant dit nodig heeft. Wanneer het regent of geregend heeft betekent dit niet dat het vocht beschikbaar is op de juiste plek en het op moment dat de plant daarom vraagt. Het groene bladerdek van de plant drijft vaak het vocht af naar de buitenkant, maar we hebben het water juist op de kluit nodig. Daarom geldt altijd: blijven controleren!
Voor de vaste planten, siergrassen en kruiden geldt in het eerste jaar ook zeker: hou de grond licht vochtig. Deze planten zijn sneller in staat om een grotere kluit te ontwikkelen om in hun behoeftes te voorzien. Dus na 1 groeiseizoen zijn deze planten al aardig zelfstandig. Maar blijf visueel waarnemen op bladspanning, staan de bladen fier overeind, dan is het goed!
watergeven
Vanuit de toplaag verdampt het meeste vocht, dus we moeten zorgen dat het water doordringt tot diep in de grond. “Er een gietertje water bij gooien” is dus niet afdoende, dat water spoelt ook vooral weg. Het is beter om 1x goed water te geven door er langdurig een sproeier op te zetten, dan dagelijks een klein beetje te geven. De toplaag moet namelijk eerst vochtig raken en daarna pas zal het water dieper doorzakken. De aarde werkt vervolgens als een spons en het vocht zal breed uit uitvloeien.
TIP: Door de vinger in de grond te steken in de nabijheid van de stam/kluit krijg je een indicatie van de vochtigheid in de bodem. Haal je een schone vinger uit de grond, dan is het veel te droog. Blijft er aarde aan je gehele vinger plakken dan is het ook dieper in de grond vochtig, dit laatste is de bedoeling.
(Hoe je verdamping in de toplaag kan verminderen, daarover heb ik een andere blog geschreven, want onnodig water weggooien is super zonde, liever duurzaam en efficiënt: MULCHEN).
Wanneer?
Het beste is het om water te geven in de frisse uurtjes. Aan het einde van de avond of aan de start van de dag. Dan verdampt er immers het minst en heeft het de langste tijd om naar diepere bodemlagen door te zakken, daar is het koeler endus zal het zelf ook minder snel verdampen.
Hoe vaak?
Dat is sterk afhankelijk van de ligging van het perceel. Volle zon of schaduw is net zo van invloed als de grondsoort. Klei heeft een vele malen hogere vochthoudende capaciteit dan zand, daarin loopt het water zo weg. Woon je in een nieuwbouwwijk op een voormalig akkerland met een hoge grondwaterstand dan is dat nogal een verschil met een oude heidegrond op de Utrechtse heuvelrug. Maar ook is het afhankelijk van het weer (zon, neerslag, temperatuur) en het seizoen; voorjaar, zomer, herfst of winter. Is de plant wintergroen of bladverliezend. Concreet is er dus geen uitgemaakte stelregel.
De nieuwe aanplant was op de kwekerij gewend aan dagelijks voldoende water, maar nu staat deze bij jou in de TUIN. Hoog zomer zou ik niet schromen om 2-3x per week de tijd te nemen om flink water te geven met een sproeier. Wanneer de dagen korter worden, de ochtenden wat dauw bevatten, er wat vaker regen valt, kan de intensiteit afnemen, maar blijven controleren is het devies!
Controleer visueel, blijf kijken: Staan de blaadjes strak, of is de bladspanning laag (hangen ze slap), bruine randjes, verkleurende bladtopjes die geel of bruin worden…. En vergeet niet dat wintergroene planten in de winter ook vocht verdampen en nog steeds jouw verzorging nodig hebben, wees hier scherp op.
Te goed je best doen, dat werkt averechts: Maak van je plantbed geen permanent moeras, maar liever 1 keer te veel dan 1 keer te laat. Wortelrot zal niet zo heel snel optreden, maar schade is permanent. Dat is super zonde van alle tijd, geld en moeite. Licht vochtig, dat is genoeg .
aanslaan van planten
Drie jaar zorgen lijkt een lange tijd. Hoe zit dat precies? Heel simpel: Je koopt een plantje in een pot/container, als kluit of wortelgoed. De plant zal in het aller begin overleven op de wortels die hij op dat moment draagt. Hij moet “aanslaan”, de connectie maken met de omliggende grond. Daarna zal de plant zijn best gaan doen om zijn wortelgestel uit te breiden, in het geval van de grote items (hagen, bomen, struiken) zal dit voornamelijk in het 2e jaar plaatsvinden. Wanneer de plant zijn wortelgestel voldoende heeft uitgebreid en de connectie met de bodem en het bodemleven heeft gemaakt, wordt deze minder kwetsbaar. Want kijk niet gek op als er in de eerste 3 jaar allerlei kinderziektes voorbij komen die schade veroorzaken. Zolang de plant hier niet aan onderdoor gaat (blad behoud, hoe weinig ook), dan komt het gewoon goed. Doorgaans na het derde seizoen hebben de planten dan ook de capaciteit om zichzelf te voorzien en zijn ze fit genoeg om plagen te weerstaan. Vanaf het 3e jaar zetten ze dan ook flink de groei in.
Na 3 jaar / bestaande tuin
Nu ben ik een luie tuinier, in die zin dat ik de planten dwing zelfvoorzienend te worden. Een TUIN van Jerry is geen verzorgingsstaat, we beheren en sturen, maar we doen niet aan pamperen. De plant en het ecosysteem moeten samenwerken om tot een gezonde vitale TUIN door te groeien.
Qua watergeven maken we een terugtrekkende beweging, maar visueel blijven we de boel in de gaten houden. Pas als de plant het aangeeft, dan gaan helpen. Laat een plant hoog-zomer op het midden van de dag zijn blad hangen maar staan ze des avonds weer overeind, dan heeft deze plant het vocht terug getrokken naar zijn vitale onderdelen. Dat is het moment dat ik even bijspring. Beter is het dan om 1 keer goed water te geven zodat het vocht de kans krijgt om in de diepere grondlaag te komen in plaats van iedere dag een klein beetje.
Hopelijk geeft deze handleiding u voldoende houvast. Uw goede zorg zal worden beloond en u mag genieten van al uw inzet!
In een volgende blog vertel ik u meer over vocht vasthouden in de bodem door middel van het opbouwen van een organische toplaag. Vergelijk het met de humuslaag in het bos van oud en verteerd blad. Mulchen!
Niet alleen neemt deze laag veel makkelijker het vocht op dan een toplaag van pure grond, maar deze remt ook de verdamping vanuit de aarde. Zo kunnen we veel efficiënter omgaan met een schaars goed, schoon (drink/regen)water. Het leuke is dat het ook een huis biedt aan allerlei kleine nuttige diertje, bacteriën en schimmels die samen werken met de planten.